mesane_problemleri-1024x683.jpg

Mesane (İdrar Torbası)

Mesane, içi boş balon şeklinde bir kas olup böbreklerden gelen idrarı depolama ve boşaltma görevi görür. Mesane kasına Detrusör denir.

Mesane detrusör kası idrarı depolama boyunca gevşektir ve alttaki sfinkter dediğimiz kapaklar idrarın akmasını önlemek için kapalıdır. İdrar boşaltımı sırasında mesane kası detrusor, idrarı boşaltabilmek için kasılır ve sfinkterler gevşer , idrar boşaltımı gerçekleşir.

Mesane çıkışındaki sfinkterler iki tane yüzük şeklinde kasdır (iç ve dış sfinkter). Bu kaslar idrar kontrolünde rol alır. İç sfinkter, düz kas yapısında olup mesane yeterli doluluğa ulaştığında isteğimiz dışında gevşer.Dış sfinkter ise çizgili kaslardan oluşup işeme için uygun ortam olduğunda bizim isteğimiz ile gevşeyerek idrar boşaltımı gerçekleşir. Dış sfinkterlerde yavaş kasılan lif oranı daha fazladır.

İdrar boşaltımının sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için alt üriner sistem ile sinir siteminin sağlıklı olarak çalışması gerekir.

Normal bir İdrar boşaltımı nasıl gerçekleşir?
Mesanenin dolduğu duyusal bilgi olarak beyne iletilir, fiziksel ve sosyal şartlara uygun olduğunda idrar boşaltımı gerçekleşir.Bir yetişkinde normal mesane kapasitesi 400-750 ml arasındadır. Mesanenin ilk doluluk hissi 100-200 ml’de hissedilir, doluluk hissi 300-400 ml , acilen boşaltma gereksinimi ise 400-500 ml de hissedilir.

İşeme esnasında karın içi basınçta artış olmamalıdır. Normal maksimum idrar akım hızı 15-20 ml/sn olup ve hiçbir yaş grubunda 10 ml/sn altında olmamalıdır. Ve normal işeme sonrası rezidüel idrar (PVR) dediğimiz kalan idrar olmamalıdır. Normal sağlıklı genç erişkinlerde işeme sonrası idrar kalmaz ancak hiçbir şikâyeti olmayan yaşlılarda 100-150 ml kadar kalan idrar olabilir.

Ağrılı mesane (interstisyel sistit)

6 haftadan daha uzun süre idrar yapma sırasında ağrı oluyorsa ve buna herhangi bir enfeksiyon veya böbrek taşı neden olmuyorsa, bu ağrılı mesane sendromudur. Kısaca, kronik bir mesane problemidir. Hastanın günlük yaşantısını olumsuz etkiler.

Ağrılı Mesane Sendromunun Belirtileri Nelerdir?

Mesanenin olduğu yerde, karın alt kısmında basınç ve ağrı hissedilir. Aynı zamanda sık sık idrara çıkma , acil idrar yapma isteği vardır. Gündüz olabildiği gibi gece de sürekli tuvalete kalkılır, uyku kaliteleri çok bozulmuştur. Bu hastalar endometriosis açısından da değerlendirilmelidir.

Ağrılı Mesane Sendromu ve Pelvik Taban Kasları

Mesane duvarınıda etkileyen ağrılı mesane ile pelvik taban kasları arasında sıkı bir bağlantı vardır. Bu durum pelvik tabanın refleksif olarak kasılmasına neden olmaktadır.
Bu nedenle ağrılı mesanede doktorunuz size ilaç tedavisi başlamış olabilir, bunun yanında uygun mesane diyeti ve manuel tedavi ve pelvik taban kas eğitimine ihtiyaç vardır.Bu konuda kendini geliştirmiş fizyoterapistlerle çalışabilirsiniz. Doktorları ve hastaları ağrılı mesane sendromunda bu şekilde bir tedavinin olduğu konusunda bilgilendirmek gerekiyor.

Overaktif Mesane (Aşırı Aktif Mesane)

Aşırı aktif mesane son yıllarda terim olarak karşımıza çok çıkmaktadır.Hastaların yaşam kalitesini olumsuz olarak etkiler ve tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Aşırı aktif mesane metabolik (diyabet ) veya patolojik durumlar (mesane taşı, tümörü veya enfeksiyonu) olmaksızın görülen bir tablodur.
Sağlıklı bir yetişkinin günde 4 ila 8 kez idrara çıkması normalken, aşırı aktif mesanede, mesane kasının istemsiz kasılmalarından dolayı gündüz-gece sık sık idrara çıkma ve ani/şiddetli işeme isteği olmaktadır.Şikayetlere sıkışma tarzında idrar kaçırmalar eşlik edebilir de etmeyebilirde. Hasta günde 10 dan fazla tuvalete gidebilmektedir.Gecede idrara kalkmak için en az 2-3 kez uyanmaktadır.Bütün bunlar hastaların yaşam kalitesinin oldukça düşmesine neden olmaktadır.Hastaların iş ve sosyal hayatlarınıda olumsuz etkiler.Hastaların bir kısmı tedavi olmak için doktora başvururken bir kısmıda ya utandığı için ya da tedavisinin olduğunu bilmediği için doktora gitmekten çekinirler.

Tedavide Neler Yapılır?

• Mesane Eğitimi: Hastaya önce mesane günlüğü verilerek 3-7 gün idrara çıkma saatleri miktarı ile sıvı tüketimlerini kaydetmeleri istenir.
Daha sonra hastaya mesane eğitimi verilir, öncelikle mesane ve fonksiyonları anlatılır. Daha sonra hastanın durumuna özgü olarak idrara çıkma saatleri yani zamanlı işeme saatleri belirlenir. Acil ve sık işeme ihtiyacı ile nasıl bahsedebilecekleri hastaya anlatılır. Mesaneyi irrite eden yiyecek ve içecekler detaylı bir şekilde bahsedilir.
• Bağırsak eğitimi: mesane ve bağırsaklar birbirine komşu organlardır. Bağırsakların son kısmı olan rektumdaki doluluk mesaneye baskı yaparak mesanenin alanını daralmasına ve istemsiz kasılmalarına neden olabilir. Bu nedenle bağırsak alışkanlığı ve düzeni konusunda eğitim verilir.
• Solunum Eğitimi: Bu hastalarda solunum çok önemlidir. Diyafragmatik solunum karın içi basıncı azaltır ve mesaneyi rahatlatır.
• Pelvik Taban Kas Eğitimi
• Manuel Tedavi: pelvik taban kaslarında, karın ve iç bacak kaslarında oluşabilecek trigger point dediğimiz gergin noktalar gevşetilir.
• TENS ile nöromodülasyon

Nörojenik Mesane

İdrar boşaltımı mesane, beyin ve kasların sinir sistemi ile birlikte uyum içinde çalışmasına bağlıdır. Mesane belli bir kapasiteye kadar böbreklerden gelen idrar ile dolar, mesane kası detrüsor, bu esnada idrarın dolması için gevşektir ve alttaki pelvik taban kaslarıda idrarı tutmak ve sızıntı olmaması için kasılmış durumdadır. Mesane belli bir kapasiteye ulaştığında, beyne sinyal ulaşır, idrar yapma isteği doğar. Bunun için mesane kası detrüsor idrarı kuvvetle boşaltmak için kasılır, pelvik taban kaslarıda gevşeyerek idrarın çıkması sağlanır.
Sinir sisteminin bir bölümünde meydana gelen travma, enfeksiyonlar, geçirilmiş ağır operasyonlar, doğumsal travma ve anomaliler sonucu beyin ,mesane veya kas arasındaki bağlantıda bir problem meydana gelir. Mesanenin normal fonksiyonun kaybına “Nörojenik Mesane” denir. En sık karşılaşılan doğumsal bir defekt olana Spina Bifida, spinal kordu etkileyen tümörler veya travmalardır.

Mesane detrusor kası , sfinkter ve sinir sistemi arasındaki ilişkiyi gösteren sema
Belirtileri Nelerdir?

En belirgin belirtisi inkontinans( idrar kaçırma) dır. Mesane kapasitesinin azalması, mesane kasının istemsiz kasılmaları veya idrar tutma fonksiyonunu sağlayan mesane boynu ve dış sfinkter kaslarındaki yetersizlik sonucu idrar kaçırmalar görülür. Diğer belirtiler idrar yaparken zorlanma, idrar akiminin azalması veya idrar yapamama görülebilir. İdrarını boşaltamamaya bağlı olarak idrar retansiyonu ( yani mesanenin idrarla dolması ve şişmesi) görülür.Bu durum da böbreklere idrarın geri kaçmasına (reflüye) ve ilerleyici olarak böbrek hasarına neden olabilir.

İdrarı boşaltamamanın nedeni detrusor-sfinkter dissinerjisidir. İdrarı boşaltmak için sfinkter kasları gevşerken, sinir hasarına bağlı mesane kası detrusor ,kasılamıyordur. Yada mesane kası kasılırken sfinkter gevşemesi gerekirken aksine kapanmasıdır.

Nörojenik mesaneli bazı hastalarda idrar boşaltımını kolaylaştırmak için TAK( Temiz Aralıklı Kateterizasyon) kullanılır. Kateterizasonun sıklığı mesane hacmi, sıvı alımı, işeme sonrası mesanede kalan idrar ( rezidüel idrar) ve ürodinami sonuçlarına göre doktorunuz tarafından belirlenir.

Tedavi;

• Mesane-bağırsak Eğitimi
• TAK uygulaması öncesi mesane boşaltma teknikleri
• Pelvik taban kas eğitimi
• Elektrik Stimülasyonu
• Biofeedback
• Manuel tedavi ve masaj teknikleri
• İlaç tedavisi
• Cerrahi tedavi

logo-pelvik

Pelvik taban, “core” yani “çekirdek” olarak adlandırılan kas grubunun tabanıdır .Bu Core sistemin elemanları üstte diafram ,altta pelvik taban ,önde karın kasları ve arkada bel kaslarıdır. Pelvik taban kası harekete geçtiğinde derin karın kası olan transvers abdominis adı verilen kası da aktive eder. Aynı zamanda Pelvik taban omurganın stabilizasyonu için bel ile birlikte çalışır. Bu nedenle pelvik taban kaslarını sağlam ve iyi tutmak çok önemlidir.